Historie de Germania
Li historie de Germania comensa, secun li conception traditional, con li formation del reyatu roman-germanic in li 10-im/11-im secul, tamem sin que un "statu del germanes" esset format per to durant long témpor. Li lingue german es comprensibil quam un lingue self-existent, dividet in mult dialectes e in constant evolution, desde li 8-im secul. Li habitantes del imperie esset primarimen descendent de germanes e celtes, ma in li west anc de romanic colonisatores e in li ost de tribus west-slavic, li tal-nominat vendes o slavicos del Elbe.
Li imperie roman-germanic developat se in li tost medievie ex li reyatu del ost-francones e partes de Lotaringia, queles, in lor torne, format se secun li crise del reyatu franconic in li 9-im secul. Li dinastie de li Ottones successat in li 10-im secul obtenir li dignitá imperial occidental ("romanic") e posit li bases por li Heiliges Römisches Reich, quam it esset nominat desde li tard 13-im secul. Li Ottones, sam quam li posteriore Saliers e Staufers, basat lor potentie in divers formes sur li Ecclesie del Imperie.
Li medieval romano-germanic imperatores considerat se quam continuatores de li tradition del antique Imperie Roman (ide del imperie), ma to productet repetit tensiones inter li potenties universal del imperie e del Papatu. Ja vers li fine del dinastie staufic (12-im/13-im secul), li reyatu comensat perder su potentie. Tamen, li reyes romano-germanic nequande esset absolut soveranos; plu tost, li reyatu esset conceptualisat quam un consensual dominia in collaboration con li grand feudales. In contrast al monarchies del reyatus west-europan (Anglia e Francia), un centralisat dominia del imperie nequande format se in li imperie romano-germanic.
Li potentie del mult land-seniores crescet durant li medievie tard, e li Bulla Aurea de Karl IV stabilisat un monarchie electoral, fundante un form decentralisat de governament, quel finalmen devenit li tradition del federalisme german. In li medievie tard, on videt anc li elevation del cité-cultura.
Li proces de formation del stat in li temporan modernitá evenit principalmen in li nivelle del singul territorias. Li Reforme, Contra-Reforme e li Guerre de Trianti Annus (in li 16-im e 17-im secules) causat dislocamentes demografic e alterationes in li constellationes religiosi e politic, ne solmen in Germania ma anc ultra it. Apud li monarchie Habsburg, que quasi continuimen dat li imperatores desde li 15-im secul, li Hohenzollern elevat se con Prussia quam li duesim potentie germanic.
Durant li guerres de coalition contra li Revolution Francés, li Sacri Imperie Roman cessat exister in 1806. Pos li dominantie de Napoleon Bonaparte sur li continente europan, quel ductet al guerre de liberation, un nov politic ordination esset creat con li Confederation Germanic sub li duction commun de Austria e Prussia. Li aspirationes liberal contra ti structure durant li Revolution de 1848/49 esset represset. Ma li aspiration por national unitá german esset realisat per li armé prussian in guerres contra Austria e Francia, culminant in li formation del Imperie Germanic.
Social-historicmen, li 19-im e li comense del 20-im secul esset caracterisat per li Revolution Industrial, intensiv industrialisation, rapid cresciment del population e un proces de urbanisation.
Li aspirationes germanic por global potentie sub li signe del Wilhelminisme contribuet in li epoca del eruption imperialistic del Unesim Guerre Mundal, queles terminat con un victorie sentit quam humiliant por Germania. Li Revolution de Novembre (1918/1919) creat por li unesim vez un democratic constitutionat stat german sub li Republica de Weimar, ma it ne successat obtener durabil stabilitá politic e esset in 1933 sustituit per li dictatura national-socialistic.
Desde su comensa, li regíme NS esset caracterisat per violent oppression de tot oponentes internmen e un expansionistic politic planat externmen – li resultant eruption del Duesim Guerre Mundal, inseparabilmen conexet con li systematic persecution e extermination del europan judés, convertet li epoca NS (1933-1945) in un catastrofal punctu ínferior in li historie german.