Rusynes

De Wikipedia
Rusynes celebri: Fedor Vico, Alexander Dukhnovych, Michal Strank, Andy Warhol
Rusynes celebri: Fedor Vico, Alexander Dukhnovych, Michal Strank, Andy Warhol
Flagga rusyn

Rusynes es un gruppe ethnic slavic, quel parla li lingue rusyn e origina del minoritá de ruthenes, quel ne ha adoptet li ethnonym ukrainianes por descrir lor ethnic identitá in li sécul 19im e tost 20im. Pro que mult ruthenes in Ukraina self ha adoptet un ethnic identitá ukrainian, un majorité de rusynes contemporan vive éxter Ukraina. Del circum du milliones de homes, pri quel rusyn organisationes asserte esser rusynes, solmen 55 000 declara self haver ti ci ethnicitá. Li ethnic identitá de rusynes es controversial, essent considerat de un scientistes quam un separat identitá slavic oriental distinct de russes, ukrainianes e bielorusses, e de altri quam un subgruppe del ukrainianes.

Localitá[modificar | redacter fonte]

Li rusynes vive in Rumania (circum 25 000), Slovakia (24 201), Serbia (15 626), Ukraina (10 100), Polonia (5 800) e Croatia (2 337).

Religion[modificar | redacter fonte]

Subgruppes de rusynes - lemkos de che Prešov (Slovakia) e rusynes de che Przemyśl (Polonia) in costumes national

Li Rusynes es orthodox o cathólic oriental.

Cathólicisme oriental[modificar | redacter fonte]

Mult rusynes es cathólics del ritu byzantin, quel del union de Brest (1596) e del union de Uzhhorod (1646) es unificat con li ecclesie cathólic (universal) sub li duction spiritual del papa. Ma ili have su propri ecclesie, li Ecclesie Grec-Cathólic Ruthen, e ili usa li liturgie del ritu byzantin in li lingua ancian slavic ecclesiástic e un majorité del formes de oriental christianisme.

Li rusynes del ex-Yugoslavia es oragnisat sub li eparchia de Križevci. Li rusynes in li diaspora in li Unit States de América ha etablisset li Ecclesie Cathólic Byzantin de Pittsburgh.

Secun Andy Warhol, un rusyno, li comense del film Li Cervero monstra un nuptie rusyn.

Lingue[modificar | redacter fonte]

Li lingue rusyn simila al lingue ukrainian. Scientistes ukrainian considera li rusyn quam un dialecte del lingue ukrainian, ye opposition de alquel rusynes. In li west extrem de Ruthenia Carpathic, li lingue plu simila al slovak.

Li rusynes anc parla li lingues ukrainian, slovak o russ.

Lingue rusyn de Voivodina[modificar | redacter fonte]

Li lingue rusyn de Voivodina ha esset codificat e officialisat in Voivodina. Del annu 1995, it es anc aconnosset e codificat quam un lingue de minoritá in Slovakia (u admínim 20% rusynes vive). Ma li lingue rusyn in Voivodina mult simila al lingue slovak; alquande it es considerat quam un (micro)lingue separat, alquande quam un dialecte del lingue slovak.