Oxigen

De Wikipedia
(Redirectet de Oxygen)
Decargal (spectral) tube de oxigen

Oxigen (anc oxygen[1]) es li chimic element con li simbol O e atomic númere 8. It es un membre del chalcogenic gruppe in li tabelle periodic, un altmen reactiv inmetalle, e un oxidisant agente que facilmen forma oxides con max mult elementes tam bon quam con altre composites. Oxigen es li max abundant element sur Terra, e sequent hidrogen e helium, it es li triesim max abundant element in li universe. A standard temperatura e pression, du atomes del element ligar a formar dioxigen, un diatomic gas, sin color o odore, con li formul O2. Gas de diatomic oxigen nu constitue 20,95% del atmosfere de Terra, benque to ha changeat grandmen durante li passat de Terra. Oxigen composi presc demi del cruste terrestri in li forme de oxides.[2]

Dioxigen provide max mult del chimic energie liberat in combustion[3] e aerobic cellulari respiration, e multi majori classes de organic molecules in vivant organismes contene atomes de oxigen, quam proteines, nucleic acides, carbohidrates, e grasses. Oxigen es anc un majori constituent de inorganic composites del shelles, dentes, e osses de animales. Max mult li masse de vivant organismes es oxigen in aqua, que es lor majori constituent. Plantes replena oxigen in the atmosfere de Terra per fotosyntese, quel usat li energie in solari lumine a producte oxigen ex aqua e carbon dioxid. Oxigen es tro reactiv chimicmen a remane un liber element in aere proxim li terrestri superficie. Un altri allotrop de oxigen, ozon (O3), fortmen absorpte ultravioletti UVB radiation e li tre alt strate de ozon assiste protecter li biosfere de radiation ultravioletti. Tamen, ozon proxim li superficie es un polluent.

Comun usus de oxigen include production de stal, materies plastic e textiles, veldar e ciser de stales e altri metalles, propulsentes, oxigenal terapie, e vive-suportant sistemas in aviones, submarines, spacie-naves, e plongeante.

Vide anc[modificar | redacter fonte]

Referenties[modificar | redacter fonte]

  1. Li nómine del element es oxygen in Cosmoglotta A 144 (marte 1949) e Cosmoglotta A 95 (april 1934), ma li standarde in Interlingue / Occidental es usar i in vice de vocalic y.
  2. Atkins, P.; Jones, L.; Laverman, L. (2016).Chemical Principles, 7th edition. Freeman. Avise:ISBN
  3. : Appreciating Oxygen. In: J. Chem. Educ.. 85, Nr. 9, 2008, S. 1218–19